Fitoterapi (Bitkilerle Tedavi)
Bitkilerin yaprak, kök ,kabuk, çiçek , meyve , tohum gibi kısımlarından faydalanılır.Fitoterapi, çeşitli tıbbi bitkilerden elde edilen ilaçların kullanılarak hastalıkların tedavi edilmesi ilmidir.Bitkiler binlerce yıldan beri kullanılıyor.19. yy'a kadar tıbbi tedavide esas bitkilerdi.Sonrasında ilaç sektörünün tüm dünyada hakim olmasıyla yerini kimyasal ilaçlara bırakmıştır. Kimyasalların hayatımıza girmesiyle insanlık daha önce hiç bilmediği ya da çok az gördüğü hastalıkla yakapaça olmak zorunda kalmıştır.Kimyasallar bir tarafı yaparken birkaç yeri bozarak sağlığı kısır döngüye sokmaktadır.
Son yıllarda tüm dünyada her alanda doğaya , doğal olana dönüş arzusu bu sektörde de artarak devam etmektedir.
Bitkilerdeki aktif biyolojik maddeler labaratuvar ortamında sentezlenmeyip bir canlının vücudunda doğal metabolik faaliyetler sonucu oluştuğu için insan vücudunun metabolizmasına çok daha uyumludur.Bitkisel aktif maddeleri vücut daha kolay benimsediği için biyolojik yararlanma oranı bitkisel ilaçlarda çok daha yüksektir.Bitkideki aktif maddeden başka , bünyesinde bulunan diğer maddeler aktif maddeler metabolizmasına etki eder, yönlendirir.Yönlendirme bazen protein sentezini artırma, bağışıklık sistemini destekleme, bazı biyosentezler şeklinde de olabilir.
Bitkilerin yetiştirildiği ortam çok önemli :Toksik bir ortam olmamalı
Bitkilerin içindeki aktif maddenin en fazla olduğu bir dönem vardır.Toplama zamanı bu dönem gözetilmelidir.Toplandıktan sonra uygun şartlarda kurutulur ve çay olarak kullanılacaksa paketlenir ya da kapsül şekline getirilerek kullanıma sunulur.
Osmanlı tıbbında , Tıbbi Nebevide çok geniş bir yelpazesi olan bitkilerin kullanımında öncelikle gıda mı yoksa deva mı olduğu önemlidir. Çünkü deva olan bir bitki normal olan organizmada bazı organların fonksiyonuna etki derek denge durumunu bozabilir.O yüzden eğer deva ise yanında etkisini kamufle edecek başka bir bitki ile birlikte verilmesi gerekebilir.Geleneksel Çin tıbbında da bitkiller çok kullanılır.Hemen her hastada akupunktur uygulamasının yanında bir ya da birkaç tane de bitki
vb destek verilir. Her bitkinin bir organ ya da organ sistemine bir yakınlığı olduğundan ilgili organın fonksiyonlarına olumlu ya da olumsuz etki eder.Akupunktur ya da diğer yöntemlerle tedavi mekanizmaları uyarılsa bile uyarılan sistemlerin çalışmasının etkili olabilmesi için eksiklerin bir şekilde tamamlanması gerekir. Bu da çoğu zaman dışarıdan tamamlama şeklinde olmak durumundadır.Mesela diyelim ki kansızlık varsa biz ne kadar vücutta kan yapıcı mekanizmaları uyarırsak uyaralım eğer vücutta demir vb gerekli malzeme yoksa vücut kan yapmayı başaramaz .Ancak bu eksiği dışarıdan tamamlarsak tedavimiz amacına ulaşır
Tedavinin esası her zaman eksik tamamlamak değildir. Bazen de tersine bazı fazlalıkları atmak gerekir. Toksinlerin atılması için karaciğer , böbrek , akciğer gibi organlara yardımcı olmak gerekir.Bu anlamda greyfurt , karahindiba , çorek otu faydalanabileceğimiz bitkilerdendir.
Bitkileri kullanırken mutlaka organizmanın durumu iyi bilinmeli ve bu işte ehil birisi tedaviyi yapmalıdır. Mesela karacigeri üzerinde toksik yüklenme olan birine metabolizması önemli ölçüde karaciğerde gerçekleşen bir bitki verilirse karaciğer daha da yorulmuş olur.Tabiri caiz ise kaş yapayım derken göz çıkarılmış olur.